საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკის მემორანდუმი და საქართველოს საზღვრები

ზუსტად 98 წლის წინ, 1919 წლის 14 მარტს, საქართველოს პირველი არჩეული პარლამენტის თავმჯდომარის - ნიკოლოზ ჩხეიძის ხელმოწერით მოკავშირეთა/ანტანტის უმაღლეს საბჭოს გადაეცა ყველაზე მაღალი დონის სტრატეგიული დოკუმენტი - საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკის მემორანდუმი, რომელიც მოითხოვდა ქვეყნის დამოუკიდებლობის აღიარებას და მის ცნობას ამ საზღვრებში. ეს რუკა სწორედ ამ დოკუმენტის კუთვნილებაა.
თუმცა, სამწუხაროდ, ინტერნეტში, მასობრივ და სოციალურ მედიასაშუალებებში, თქვენ წარმოიდგინეთ მუზეუმებშიც, ეს რუკა გავრცელდა სათაურით "საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკა ერთა ლიგის მიერ აღიარებულ საზღვრებში", რაც ტყუილია.
ამ რუკის შემხედვარე აკაკი ჩხენკელი წერდა:
"ჩვენს მოთხოვნილებაში უკვე ლაზისტანსაც ვათავსებთ რიზეს ქვევით. დრომ მოგვიტანა, რომ წერეთელი-ჩხეიძე ნაც.-დემოკრატების პროგრამას აყვნენ!"
ანუ, ეს დოკუმენტი სტრატეგიული მნიშვნელობის იყო არამხოლოდ საერთაშორისო ასპარეზზე, არამედ ქვეყნის შიგნითაც. მის გარშემო შედგა კონსენსუსი და მთელი პოლიტიკური ელიტა გაერთიანდა.
თუმცა, ფაქტობრივად, ამხელა ტერიტორია რესპუბლიკას არასდროს სჭერია და ბუნებრივია ამ საზღვრებში ის არავის უღიარებია. სკეპტიკურად განწყობილი ხალხი დასავლეთში და მოგვიანებით ზოგიერთი მეცნიერიც ამ რუკას "ქართულ იმპერიალიზმს" უწოდებდა (გაგახსენდათ ალბათ ანდრეი სახაროვის განცხადება, მგონი 1990-ში), რადგან მთელ რიგ ტერიტორიებზე - სოჭი, გაგრა, ზაქათალა, ლორე, ახალქალაქი, არტაანი, ოლთისი, ლაზეთი - ქართველები ეთნიკურ უმცირესობებს წარმოადგენდნენ. უფრო მეტიც, ახალქალაქის და ლორეს გარდა არც ერთი ეს ტერიტორია არ შედიოდა ტფილისის ან ქუთაისის გუბერნიის შემადგენლობაში. არსებობდა მხოლოდ ისტორიული მეხსიერება, რომელიც ქართველებს აერთიანებდა და ჩვენთვის იყო მნიშვნელოვანი, მაგრამ გარესამყაროსთვის ეს გადამწყვეტი არგუმენტი არ ყოფილა.
1921 წლის თებერვლის მდგომარეობით, ჩამოთვლილთაგან, საქართველო პრეტენზიას აღარ/ვეღარ აცხადებდა სოჭზე, ოლთისზე, ლაზეთზე; სადავო იყო ლორე და ზაქათალა; უდავოდ ფლობდა გაგრას, ახალქალაქს, არტაანს. ამ ტერიტორიების დაცვისთვის ქვეყანამ უზომოდ ბევრი იბრძოლა.
1921-23 წლებში, საბჭოთა რუსეთმა თურქეთს დაუთმო ართვინი და არტაანი; სადავო ზაქათალა და ლორე უდავოდ აზერბაიჯანული და სომხური გახადა; დაგვიტოვა გაგრა და ახალქალაქი.
ასეთია ამ მოკლე პერიოდში ქართული საზღვრების ისტორია. ეს დღევანდელი საზღვრებიც არის.